BEDRIJFSMANAGEMENT

Sector- en marktinformatie
Kraamstalmanagement
Innovatieve opfokconcepten biggen
Management in de vleesvarkensstal
Kengetallen
Marktinformatie
(Arbeids)veiligheid
Agroforestry
Financiële steun
(Auto)controle, lastenboeken en kwaliteitslabels

Beide presentaties kwamen aan bod tijdens Veetournee 2019:
- 'Positief communiceren over het houden van dieren' (Lieven Hérie; 2019): Als veehouder hebt u wellicht al eens te maken gehad met negatieve reacties die te maken kunnen hebben met dierenwelzijn, klimaatverandering, milieu … Hoe reageert u hier als veehouder best wel of beter niet op? Hoe zwaar wegen deze standpunten door en hoe blijft u trots op uw stiel?
- 'Generatiewissel: Hoe begin ik er aan?' (+ verslag) (Pieter Souffriau; 2019)
Als je een proef wilt opzetten om het nut van bepaalde maatregelen te evalueren, word je al snel geconfronteerd met bepaalde praktijkbeperkingen. Het is belangrijk om je bewust te zijn van deze beperkingen en het feit dat de ‘ideale’ proefopzet in de praktijk vaak niet haalbaar is. Je laat je bij voorkeur begeleiden door specialisten ter zake. Evenwel kan je door het volgen van vijf basisprincipes al heel wat foutieve conclusies vermijden.
We zetten ze even voor je op een rij:
1) formuleer concreet wat je wilt vergelijken
2) voorzie voldoende herhalingen
3) houd alles, behalve wat je wilt vergelijken, zo constant mogelijk
4) meet en bereken de gewenste parameters
5) interpreteer de resultaten met een kritische blik

Meer weten? Lees het volledige artikel 'Proeven opzetten op je bedrijf - gebruik het vijfstappenplan'. Hier vind je eveneens de presentatie ‘Opzetten van proeven op je bedrijf: een proevertje’ (pdf) en het protocol 'Proeven opzetten' (pdf) dat de belangrijkste punten op een rijtje zet.
Het Departement Landbouw en Visserij heeft naar aanleiding van de G30-varkenstop (een initiatief van de Vlaamse minister voor Landbouw in het voorjaar van 2016) een grootschalige bevraging bij Vlaamse varkenshouders gelanceerd. Dit vanuit de overtuiging dat het belangrijk is naar de ideeën en problemen van individuele varkenshouders te luisteren.
Bekijk de resultaten van de bevraging.
De presentatie Fiscaliteit en juridische uitbatingsvormen (Bart Delarue, Dimitri Delbeke, Wim Stoops; 2017) geeft een overzicht van de verschillende uitbatingsvormen en de fiscale en juridische gevolgen.
In de presentatie Financieringsmogelijkheden (Jan De Keyser; 2017) worden de verschillende financieringsmogelijkheden stapsgewijs uitgelegd.
Tijdens de presentatie Balansen, financiële kengetallen en ratio-analyse (Benedicte Sanders, Wim De Roo, Freddy Distelmans; 2017) wordt het nut van het opmaken van een balans en resultatenberekening duidelijk gemaakt. Hiervoor worden eerst enkele boekhoudkundige begrippen en financiële kengetallen toegelicht. Ter afsluiting worden de financiële aandachtspunten voor het landbouwbedrijf opgesomd.
Gedurende de presentatie BEB: principes, nut en benchmarking (Jan Verkest; 2017) worden de verschillende soorten boekhoudingen opgelijst en wordt de positieve impact van het bijhouden van zowel een interne als een externe bedrijfseconomische boekhouding uitgelegd. Tot slot wordt het begrip van benchmarking uit de doeken gedaan.
De presentatie Ceres boekhouding (Isabelle Degezelle; 2017) geeft weer hoe men een zeugenboekhouding kan bijhouden. Door gegevens te registreren, de kengetallen te kennen en correct te interpreteren, kan men deze bijsturen indien nodig en zo het eindresultaat bij de vleesvarkens optimaliseren.
De presentaties Consumentengedrag en hoe daarop in te spelen, bijvoorbeeld via (keur)merken. Valkuilen en aandachtspunten (Wim Verbeke; 2015), Starten met hoeverkoop (Ann Detelder; 2015) en de Praktijkgetuigenis: Pigfijn (Christophe Decaigny; 2015) kwamen aan bod tijdens twee studienamiddagen ‘Nichemarkten en alternative afzet van varkensvlees'.
Lees het verslag.
De Vlaamse varkenssector beleeft economisch moeilijke tijden. Een van de mogelijke strategieën voor de sector is differentiatie. Een varkenshouder streeft ernaar om een product af te leveren met een hogere meerwaarde op het vlak van kwaliteit en let daarbij voornamelijk op ras, voeder, oorsprong en dierenwelzijn. Een nieuw rapport ‘weg met de eenheidsworst? Een verkenning van differentiatie op de Belgisch markt voor varkensvlees’ (Van Buggenhout E. en Vuylsteke A.; januari 2016) onderzoekt de mogelijkheden en succesfactoren.
De presentatie ‘Veeportaal’ (Patrick Werbrouck; 2012) toont de gebruiksmogelijkheden van Veeportaal aan (o.a. registeren van bestellingen en raadplegen van gegevens).

Kengetallen

Op zoek naar recente cijfers in de landbouw?

Op de pagina van het Departement Landbouw & Visserij vindt u de meest recente cijfers in de Vlaamse landbouw, waaronder de bedrijfseconomische resultaten, marktprijzen en sectoroverzichten.

Toch niet gevonden wat u zocht? Dan kan u nog steeds een contactformulier invullen om cijfergegevens te ontvangen.

Het rapport 'Bedrijfseconomische resultaten Vlaamse land- en tuinbouw - dieren en gewassen 2009 - 2013' (Vrints G. et al; 2015) geeft een overzicht van opbrengsten, kosten en marges in de land- en tuinbouw voor de periode 2009 - 2013. Naast de dierlijke productie (varkens, rundvee en pluimvee) zijn ook de akkerbouw, fruit en groenten in openlucht ingesloten.
Het document 'Kengetallen: welke zijn bepalend voor de evaluatie van de bedrijfsvoering?'(pdf) (2016) geeft een overzicht van de belangrijkste te registreren kengetallen en benadrukt het correct interpreteren ervan. Ook de koppeling van de technische kengetallen aan de economische kengetallen mag zeker niet uit het oog verloren worden.
Het artikel 'Rendementsverschillen in de varkenshouderij' (2015) toont aan dat het bijhouden van bedrijfseconomische gegevens minstens zo belangrijk is als het bijhouden van technische kengetallen.
Het 'Focusrapport' (Vrints G. en Deuninck J.; 2014) beschrijft de technische en economische resultaten voor de vermeerdering, afmesting en (bijna) gesloten bedrijven (boekjaren 2011-2013) op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk. In de vermeerdering stijgen het aantal grootgebrachte biggen per zeug en de dagelijkse groei van de biggen. In tegenstelling tot wat zou worden verwacht, verbeterde bij de afmesting de voederconversie bij de vleesvarkens de laatste jaren niet. De bedrijven met het hoogste bruto saldo halen de beste technische kengetallen. Het verschil tussen het bruto saldo (BS) tussen de 50% bedrijven met het hoogste BS en deze met het laagste BS is groot.
De presentatie ‘Rendabiliteitsanalyse varkens (pdf)’ (Goedele Vrints; 2014) bespreekt de evolutie van de technische en economische kengetallen/resultaten uit de varkenshouderij voor de boekjaren 2010-2012 (voorlopige cijfers 2013). Deze cijfers geven de gemiddelden weer van de bedrijven die zijn ingesloten in het Landbouw Monitoringsnetwerk.
Ludwig Lauwers toonde in zijn presentatie ‘Factoren van winst en verlies: over hef- en slagbomen (pdf)’ (2014) aan dat kleine verbeteringen (bv. in de technische kengetallen) een grote invloed kunnen hebben op het saldo van uw bedrijf. De presentatie kwam aan bod tijdens de studienamiddagen ‘Rendabel varkens houden 2014’.
Het ‘Focusrapport’ (Vrints G., Deuninck J.; 2013) bouwt voort op de vorige rapporten en beschrijft de economische en technische resultaten voor de bedrijfstakken vermeerdering, afmesting en (bijna) gesloten bedrijven. De selectie van de bedrijven is licht aangepast en de spreiding van de economische en technische resultaten gebeurt nu op basis van het bruto saldo (BS) in plaats van het familiaal arbeidsinkomen (FAI).
De presentatie ‘Boekhoudresultaten varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk’ (Goedele Vrints; 2013) bespreekt de evolutie van de technische en economische kengetallen/resultaten uit de varkenshouderij voor de boekjaren 2009-2011 (voorlopige cijfers 2012). Deze cijfers geven de gemiddelden weer van de bedrijven die zijn ingesloten in het Landbouw Monitoringsnetwerk.
Lees het verslag.
Het rapport 'Vlaamse bedrijfseconomische standaardwaarden varkenshouderij 2013'(Beleidsdomein Landbouw en Visserij; 2013) reikt gemiddelde standaarden aan die zijn gebaseerd op de vijfjaarlijkse gemiddelden (2007-2011) van de meest recent beschikbare boekhoudgegevens. Deze betrouwbare actuele gegevens kunnen worden gebruikt voor het opstellen van berekeningen, bedrijfsevaluaties en begrotingen.
Het rapport 'Technische en economische resultaten van de varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk - Boekjaren 2009-2011' (Vrints G. en Deuninck J.; 2013) is ontstaan doordat er nood was aan onafhankelijke informatie over een aantal technische kengetallen en economische resultaten van de varkenshouderij. Het rapport gaat dieper in op de belangrijkste technische kengetallen en economische resultaten van de varkenshouder op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk.
Het rapport 'Technische en economische resultaten van de varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk - Boekjaren 2008-2010' (Deuninck J. en Vrints G.; 2012) gaat dieper in op de belangrijkste technische kengetallen en economische resultaten van de varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk van de boekjaren 2008, 2009 en 2010.
De brochure 'Vlaamse bedrijfseconomische richtwaarden varkenshouderij' (Beleidsdomein Landbouw en Visserij; 2011) werd als eerste actiepunt van het 'Vlaams actieplan voor de varkenshouderij' voorgesteld. De brochure kwam tot stand dankzij een werkgroep die zich heeft gebogen over de opmaak van betrouwbare, objectieve en actuele gegevens, die kunnen worden gebruikt voor het opstellen van berekeningen, bedrijfsevaluaties en begrotingen.
Het rapport 'Technische en economische resultaten van de varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk - Boekjaren 2007-2009' (Deuninck J., D'Hooghe J. en Oeyen A.; 2010) gaat dieper in op de belangrijkste technische kengetallen en economische resultaten van de varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk van de boekjaren 2007, 2008 en 2009.
Pigs2win is een rekenmodel dat u toelaat om het bruto saldo en onderliggende kengetallen van gesloten varkensbedrijven te analyseren. Voorwaarde is dat de bedrijven geen biggen aankopen. Het rekenmodel kan in de eerste plaats door adviseurs, maar eveneens door individuele varkenshouders en andere belanghebbenden, worden gebruikt. Met Pigs2win kunt u (1) kengetallen van verschillende bedrijven met elkaar vergelijken en/of (2) voor een bedrijf het economisch effect van een verbetering van 1 of meerdere kengetallen simuleren. U kunt Pigs2win met de handleiding downloaden via de website www.remiweb.be. Registratie is vereist. Op de website zullen geregeld geüpdatete versies van Pigs2win worden aangeboden. Meer informatie vindt u terug in de presentatie Pigs2win: een tool om uw kengetallen te analyseren (Jef Van Meensel; 2013).
In de presentaties ‘Kengetallen vleesvarkens’, ‘Hulpmiddelen om kengetallen te bepalen’ en 'Technische kengetallen in de varkenshouderij' (Jos Van Thielen, Sanne Van Beirendonck en Bert Driessen; 2013 en 2012) wordt aandacht besteed aan de technische kengetallen bij vleesvarkens. Ter afronding van het demoproject ‘Economische en technische kengetallen in het moderne varkensbedrijf’ werd het gelijknamige praktijkrapport samengesteld.
De bedrijfseconomische richtwaarden varkens werden verduidelijkt gedurende de presentatie 'Vlaamse bedrijfseconomische richtwaarden varkenshouderij' (Goedele Vrints; 2012).
De presentatie 'Wat is rendabiliteit' (Luc Somers; 2012) geeft informatie over de berekening van de rendabiliteit op varkensbedrijven en de economische resultaten van de varkenshouderij.

Marktinformatie

Op de website van de Vlaamse overheid - Departement Landbouw en Visserij is marktinformatie van de slachthuizen, voederprijzen en vleeswarenindustrie terug te vinden.
De presentatie 'De gevolgen van de stijgende grondstoffenprijzen voor de intensieve veehouderij' (Yvan Dejaegher en Eric Hoeven; 2008) geven een overzicht van de grondstoffen- en mengvoederprijzen in Europa en België (2005-2008), het aandeel van de voederkostprijs in de totale kost bij varkens en perspectieven voor alternatieve grondstoffen.

Samenwerkingsvormen/termijnmarkten

Het demonstratieproject 'Technische benchmarking vleesvarkens' wil varkenshouders inzage geven in de kwaliteit van hun vleesvarkens. Of beter gezegd: in de werkwijze en criteria die meer en meer slachthuizen hanteren om kwaliteit te kwantificeren. En hiertoe worden beschikbare data, die ieder op zich quasi betekenisloos zijn voor een individuele varkenshouder, verwerkt tot uiterst relevante managementinformatie.
Ter afronding van het gelijknamige demoproject werd de eindbrochure 'Bevordering van de rendabiliteit in de varkenssector door het verstrekken van marktinformatie en het afdekken van voedermarges' (2013-2014). Het hoofddoel van dit project is om het verhaal te vertellen rond het belang en de kansen dat risicomanagement kan bieden in sectoren met een sterke prijsvolatiliteit van hun grondstoffen of afzetmarkt. Bekijk eveneens de tweewekelijkse nieuwsbrief: Nieuwsbrief 1(pdf), Nieuwsbrief 2 (pdf), Nieuwsbrief 3(pdf), Nieuwsbrief 4 (pdf), Nieuwsbrief 5 (pdf), Nieuwsbrief 6 (pdf), Nieuwsbrief 7 (pdf), Nieuwsbrief 8 (pdf), Nieuwsbrief 9 (pdf), Nieuwsbrief 10 (pdf), Nieuwsbrief 11 (pdf), Nieuwsbrief 12 (pdf), Nieuwsbrief 13 (pdf), Nieuwsbrief 14 (pdf), Nieuwsbrief 15 (pdf), Nieuwsbrief 16 (pdf), Nieuwsbrief 17 (pdf), Nieuwsbrief 18 (pdf), Nieuwsbrief 19 (pdf), Nieuwsbrief 20 (pdf).
De presentatie 'Samenwerking structureren in de varkenshouderij' (Bart Delarue en Bart Nelissen; 2012) belicht een aantal samenwerkingsvormen tussen landbouwers.
In de presentatie 'Agrarische termijnmarkten' (Jan De Keyser; 2012) wordt het gemeenschappelijk landbouwbeleid en termijnmarkten toegelicht.

(Arbeids)veiligheid

Het artikel 'Preventietips om stalbrand te voorkomen' (2017) geeft aandachtspunten en eenvoudig toepasbare preventietips om stalbranden te voorkomen. Zo wordt voor de start van de nieuwbouw best al eens overlegd met de verzekeraar zodat men bepaalde voorzorgsmaatregelen kan nemen om het risico op brand, en bijgevolg de brandverzekeringspremie zo laag mogelijk te houden.
In de presentatie 'Arbeid in de varkenshouderij' (Carl De Braeckeleer; 2012) wordt aandacht besteed aan de arbeidsovereenkomst, arbeidsbehoefte en arbeidskost.
In de presentatie ‘Brandveiligheid in bestaande en nieuw te bouwen varkensstallen: knelpunten’ (Katrien Boussery; 2012) wordt een overzicht gegeven van de toe te passen wetgeving en aandachtspunten i.v.m. brandpreventie.
In de brochure 'Asbest in land- en tuinbouwbedrijven - tips voor het veilig omgaan met asbesthoudend materiaal' (Vlaamse overheid; 2009) vindt u informatie terug over het gebruik van asbest in de land- en tuinbouw, en het opsporen, omgaan, verwijderen en de afvoer van asbesthoudend afval.
De gevaren van mestgassen, die o.a. vrijkomen tijdens het mest mixen en werken in de mestopslag, worden veel te vaak onderschat. Onderstaand filmpje geeft een overzicht van de belangrijkste aanbevelingen om bij het mixen van mest het risico op ongevallen met mestgassen te beperken. Bekijk ook de folder 'Veilig mixen van mest'

Binnenkort kan de mest terug op het land worden afgezet. We zijn er ons van bewust dat er tijdens het mixen van mest gevaarlijke giftige gassen kunnen vrijkomen. Welke voorzorgsmaatregelen kunnen we hierbij nemen?

Agroforestry

Kenniscentrum Agroforestry (VLAIO-project 2014-2019: ILVO, Inagro, UGent, Bodemkundige Dienst van België, Agrobeheercentrum Eco²)
Agroforestry of boslandbouw is een landgebruiksysteem waarbij het telen van landbouwgewassen of veehouderij gecombineerd wordt met de productie van houtige gewassen op eenzelfde perceel. Het systeem is in hoofdzaak gebaseerd op het produceren in verschillende etages (gewaslaag met daarboven de boomlaag) om de beschikbare hulpbronnen zoals licht, water en nutriënten efficiënter te benutten en zo de productie per oppervlakte-eenheid te verhogen. In dit ‘Kennisloket’ worden actuele vragen en topics omtrent agroforestry toegelicht.

Met de Operationele Groep P'Orchard brachten geïnteresseerde varkenshouders, ILVO en Inagro hun praktijkervaringen, innovatieve ideeën, knelpunten en kennis uit binnen- en buitenland in kaart. Dit resulteerde in volgend praktijkrapport.

Financiële steun

De presentatie 'Innovatie in de land- en tuinbouw: Operationele groepen en VLIF-steun voor innovatieve projecten' (Els Lapage en Marleen Mertens; 2019) kwam aan bod tijdens Veetournee 2019.
Het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) ondersteunt Vlaamse land- en tuinbouwers op financieel vlak. Op de website van de Vlaamse overheid - Departement Landbouw en Visserij is informatie terug te vinden over VLIF-steun, die land- en tuinbouwers kunnen aanvragen. Het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds biedt o.a. verschillende steunmaatregelen, zoals vestigings- en investeringssteun aan, elk met hun eigen doel, vorm en voorwaarden. VLIF-dossiers voor investeringssteun kunnen elektronisch worden ingediend via het e-loket.
De presentatie 'VLIF-steun voor varkenshouders: regelgeving en nieuwe voorwaarden'(Johan De Schryver; 2011) geeft toelichting bij de VLIF-regelgeving.
In de hand-outs van de presentatie 'Varia' (Suzy Van Gansbeke; 2008) worden kort de voorwaarden voor VLIF-steun toegelicht (situatie 2008).

(Auto)controle, lastenboeken en kwaliteitslabels

Sinds 1 januari 2016 is het nieuwe ‘Certus lastenboek’ van kracht. Als producent krijgt u meer informatie over het Certus-label, zoals hoe u kan aansluiten bij Certus, aan welke voorwaarden u moet voldoen en welke documenten u moet bijhouden. Tijdens de jaarlijkse of periodieke controle maakt de controleur gebruik van de bijhorende ‘Certus-checklijst’ (versie 01/01/2016). Elke deelnemer aan het Certus-kwaliteitslabel dient aan het ‘Certus-reglement’ (versie 01/01/2016) te voldoen. Om een overgang tussen het 'oude' en 'nieuwe' lastenboek te maken werd een Certus-overgangsregeling gemaakt. Vanaf 1 januari 2014 moeten alle verstrekte antibacteriële middelen en met antibiotica gemedicineerde voeders worden geregistreerd in een antibiotica-databank. Het Certus-label wordt beheerd door Belpork vzw, deze organisatie certificeert op een onafhankelijke en objectieve wijze het Certus-systeem van boer tot winkel.
Bij controles maakt het FAVV gebruik van checklists. De checklist ‘PRI 3134 Houden van varkens - traceerbaarheid (pdf)’ (01/11/2017) focust op de identificatie en registratie en wordt o.a. nagegaan of de verschillende registers aanwezig zijn en correct zijn ingevuld.
De brochure 'Een FAVV-controle zonder zorgen (FAVV; 2012) geeft o.a. informatie over het verloop van de controles die worden uitgevoerd en het begrip autocontrole. Om alle operatoren op eenzelfde manier te controleren, wordt gebruik gemaakt van check-lists zoals 'PRI 3285 Landbouwbedrijf - Infrastructuur, inrichting en hygiëne (pdf)' (01/11/2017).
De presentatie 'Certificering en autocontrole in de dierlijke sector' (Sigrid De Ketelaere; 2008) verduidelijkt het ontstaan van lastenboeken en de sectorgids, vergelijkt beide en geeft informatie over de inhoud van de sectorgids dierlijke productie.
Het lastenboek CodiplanPLUS is van toepassing op varkensbedrijven die hun varkens naar de Duitse QS-markt commercialiseren. CodiplanPLUS is eveneens een vereiste voor zeugenbedrijven die hun biggen aan Certus-mestbedrijven leveren. Het lastenboek moet samen met de sectorgids G-040 module C worden gebruikt. De bijkomende checklist van CodiplanPLUS wordt tijdens de audit van de G-040 mee gecontroleerd.