In tegenstelling tot veel stalonderdelen op een varkensbedrijf zijn er weinig wettelijke bepalingen waaraan een kraamhok moet voldoen.
Er worden in de welzijnswetgeving slechts twee eerder vaag geformuleerde bepalingen vooropgesteld:

• achter de zeug moet vrije ruimte zijn om het werpen te vergemakkelijken
• bij gebruik van een kraamkooi, moeten de biggen voldoende ruimte hebben om ongehinderd gezoogd te kunnen worden

De tendens is dat de zeugen alsmaar groter worden, waardoor ook de kraamhokken (en –kooien) moeten meegroeien. De meeste huidige kraamhokken in Vlaanderen hebben afmetingen van 1,80-1,90 op 2,60-2,70 m en dus een oppervlakte van 4,68 tot 5,12 m² (brochure kraamstalmanagement p. 16 en volgende).

Op basis van de lichaamsmaten van zeugen wordt in Denemarken een klassiek kraamhok aanbevolen met de volgende afmetingen (Figuur 1):

Figuur 1. Aanbevolen afmetingen van een klassiek kraamhok in Denemarken.

• De lichtgrijze zone is de ruimte voor de kraamkooi. De kooi moet breed en lang genoeg zijn zodat een zeug kan staan en liggen, en van positie kan veranderen. Hiervoor wordt uitgegaan van de zeugenlengte, de –breedte en de rompdiepte (schofthoogte min de poten), vermeerderd met een marge.
• De donkergrijze zone stelt het volledige kraamhok voor. Om de breedte hiervan te bepalen moet naast de kooi voldoende plaats zijn voor zogende biggen. Op een leeftijd van 4 weken hebben deze ongeveer een lengte van 56 cm. Naast de kraamkooi moet dus zowel links als rechts minstens de lengte van een big worden voorzien. Dit komt overeen met ongeveer 2 m. De lengte komt dan overeen met de lengte van de kooi met achteraan én vooraan een extra ruimte van 30 cm om geboortehulp toe te laten en om biggen voor de kop van de zeug te laten passeren. In totaal komt dit dan op ongeveer 2,8 m.

De totale oppervlakte van dit hok wordt 5,6 m2 waarvan 0,90 m x 2,20 m of ongeveer 2 m² voor de zeug. Dit geeft voldoende ruimte aan de grotere zeugen/worpen en geeft voldoende plaats voor geboortehulp. Veel bestaande en nieuwe kraamkooien en kraamhokken halen deze aanbevelingen echter niet. Meer informatie i.v.m. de afmetingen en de lay-out van kraamhokken vindt u in de volgende presentatie.

Bij nieuwbouw kan het te overwegen zijn om al in te spelen op een mogelijk verbod op het klassieke kraamhok in de toekomst. Een verbod op de klassieke kraamkooi zou betekenen dat de zeugen (al of niet gedurende de hele kraamperiode) vrij moeten lopen, en dat elk dier meer ruimte ter beschikking moet hebben. Hierop anticiperen kan door de kooien zo te construeren dat ze ev. kort na de worp kunnen worden weggenomen en door de afmetingen van de kraamhokken zo te kiezen dat bijvoorbeeld drie klassieke kraamhokken kunnen omgebouwd worden naar twee alternatieve kraamhokken.

De afmetingen die in onderstaande figuur (Figuur 2) staan zijn geen afmetingen die wettelijk vastliggen, maar geven een indicatie hoe eventueel zou kunnen worden gebouwd. Rijen van veelvouden van 3 kraamhokken zijn dan aan te bevelen.

In het artikel ‘Vrijloopkraamstallen: vrije zeug – blije zeug?’ vindt u een opsomming van enkele alternatieve (vrijloop)kraamhokken. In Denemarken werd een studie uitgevoerd waarbij 10 kraamhokken voor loslopende zeugen met elkaar werden vergeleken.

Figuur 2. Voorbeeld van het ombouwen van 3 klassieke kraamhokken naar 2 vrijloopkraamhokken (Bron: IFIP)

Het blijft echter koffiedik kijken welke wettelijke bepalingen er op termijn aan vrijloopkraamhokken zouden kunnen gekoppeld worden. In Zweden is het al verplicht om vrijloopkraamhokken toe te passen. Deze moeten minstens 6 of 7 m² groot zijn. Het beter leven keurmerk schrijft een vrijloopkraamhok van minstens 6,5 m² (2 sterren) en 7,5 m² (3 sterren en in combinatie met 2,5 m² uitloop) voor. Voor kraamopfokhokken moet rekening worden gehouden met de minimumnormen voor gespeende biggen (Tabel 1).

Tabel 1. Minimumnormen vrije vloerruimte biggen (Bron: KB van 15 mei 2003)