• Aanpassing: Van 15.0% naar 13.5% ruw eiwit, verhogen van ruw vet gehalte van 3.6% naar 6.6%, en verhogen van netto energie van 9.1 naar 9.7 mJ/kg bij vleesvarkens.
• Resultaat: Geen verbeterde dier-, prestatie- of karkasparameters.

• Aanpassing: Toevoeging van 0.2 mg/kg anorganisch selenium, 0.2 mg/kg selenomethionine, 200 ppm vitamine E, 200 ppm vitamine C, en 0.1% betaine.
• Resultaat
  • Trend in betere groei (891 vs. 925 g/dag).
  • Hogere vitamine E (+11%) en selenium gehalte (+43%) in het vlees (voordelig voor de consument).
  • Zie artikel: "Selenium en vitamine E in varkensvoeder: kan het hittestress vermijden en de vleeskwaliteit verbeteren?"

• Aanpassing: Toevoeging van 0.2 mg/kg anorganisch selenium, 0.2 mg/kg selenomethionine, 200 ppm vitamine E, 200 ppm vitamine C, en 0.1% betaine.
• Resultaat
  • Geen verbeterde dier- en prestatieparameters bij de zeugen.
  • Biggen hadden een iets hoger speengewicht (130 gram meer). 

• Aanpassing: Van 1,0 of 0,8 m²/varken naar 1,3 m²/varken
• Resultaat
  • Varkens in de hoogste hokdichtheid hadden een hogere rectale temperatuur tijdens een hittegolf dan de varkens die meer plaats hadden (stijging van 0.2°C i.p.v. 0.1°C).
  • Varkens gehuisvest bij 1,3 m²/varken hadden een stijging in dagelijkse groei (9%, wat overeenkomt met ongeveer 75 g/dag).
  • Zie artikels: "Een lagere hokbezetting bij vleesvarkens: kan dit het effect van hittestress positief beïnvloeden?" en "Evaluation of a heating protocol and stocking density impact on heatstressed fattening pigs"

• Aanpassing: Vleesvarkens afkomstig van eindberen geselecteerd op optimale groei vs. optimale karkaskwaliteit.
• Resultaat
  • Geen verbeterde dierparameters.
  • Zware vleesvarkens geselecteerd op optimale karkaskwaliteit hadden een dalende groei bij langdurige hittebelasting, terwijl de groei van vleesvarkens geselecteerd op optimale groei minder sterk daalde tijdens een lange hitteperiode. 

• Aanpassing: Hogedrukverneveling van 70 bar in de afdeling, gaat aan vanaf 27.5°C en stopt wanneer relatieve vochtigheid hoger is dan 75%.
• Resultaat:
  • Koelend effect van 2.5 °C op warme dagen (t.o.v. een controle compartiment) en 3.6 THI-eenheden. 
  • Lagere ademhalingsfrequentie en hittestress-score. 
  • Geen verbeterde prestatieparameters. 
  • Zie artikel: "Verneveling ter preventie van hittestress"

• Aanpassing: 2 axiale ventilatoren in een kleine, oude kraamafdeling die luchtopmenging bevordert
• Resultaat
  • Koelend effect van 2 °C op warme dagen (t.o.v. een controle compartiment) door betere opmenging van verse lucht met aanwezige stallucht.
  • Aantal dagen boven 30 °C daalt van 14 naar 4 dagen.
  • Rectale temperatuur van de zeugen daalt met 0.3°C en de ademhalingsfrequentie daalt van 80 naar 61 ademhalingen/minuut. 
  • Zie artikel: "Verhoogde luchtsnelheid ter preventie van hittestress"

• Aanpassing: transporttijdstip
• Resultaat: Vanaf 22 °C buitentemperatuur is er een verhoogde hittestress bij aankomst in de wachtruimte (op warme zomerdagen wordt deze temperatuur al bereikt om 10:00)

• Aanpassing: Verneveling bij aankomst in de wachtruimte
• Resultaat
  • Aantal hijgers zakt naar 15% na 7% wanneer de vleesvarkens worden verneveld vlak na aankomst in de wachtruimte.
  • Aantal varkens met open mond daalt van 10% naar 3% wanneer de vleesvarkens worden verneveld vlak na aankomst in de wachtruimte. 

• Aanpassing: Toevoegen van essentiële oliën, met name munt, eucalyptus, steranijs, oregano, tea tree, komijn, selenium en vitamine E aan het drinkwater van vleesvarkens
• Resultaat: Wordt onderzocht in 2024

Voer handelingen zoals verhokken en vaccineren bij voorkeur uit in de koelere perioden van de dag (m.a.w. 's morgens vroeg of 's avonds laat) om de dieren niet extra te belasten wanneer ze aan hittestress worden blootgesteld.

Tijdens warme perioden drinken varkens meer. Het is dan nog belangrijker om onbeperkt kwaliteitsvol vers drinkwater te voorzien. Controleer het debiet van de drinknippels (Tabel 1). Gekoeld drinkwater blijkt ook effectief te zijn om warmteoverlast te vermijden, maar een goede isolatie van de leidingen is nodig om dit mogelijk te maken. Volgens de Nederlandse GD zou het verschaffen van koud water (<15°C) aan de kraamstalzeugen, een positief effect hebben op de prestaties van de zeug (o.a. hogere voeder- en wateropname, hogere geschatte melkproductie) en de biggen (hogere gemiddelde groei en speengewicht). Het risico op bacteriële contaminatie is groter tijdens warme perioden, waardoor het nog belangrijk is om de kwaliteit van het drinkwater goed op te volgen en zo nodig het drinkwater te behandelen.

^{Tabel 1. Overzicht van de gemiddelde waterbehoefte en aanbevolen debiet per diercategorie}

Tijdens warme perioden is het aangewezen om de dieren te voederen tijdens de koelere perioden van de dag: bv. ’s morgens vroeg, ’s avonds laat en kleinere porties doorheen de dag. Besteed ook voldoende aandacht aan het bijvoederen van de zuigende biggen om de lagere melkgift van de zeug op te vangen.

Het witkalken van de ramen gedurende de zomerperiode kan de directe inval van zonlicht verminderen en zo opwarming in de stal te beperken. Aangezien de materialen vergelijkbaar zijn, kunnen dezelfde producten als bij serres worden gebruikt. Naast het witkalken van ramen experimenteerde men op VIC Sterksel met het witkalken van (donkere) daken. Hier weliswaar om de opwarming van de daken en de afdelingen te doen dalen. Metingen toonden aan dat de temperatuur van de golfplaten 6 tot 8°C en de lucht onder de platen 3 tot 4°C afkoelden.

Bij de bouw van een nieuwe stal kan je ook rekening houden met de vorm en de oriëntatie van de stal en de ramen, en de thermische eigenschappen van de bouwmaterialen.

Enkele meer permanente opties vergeleken met het witkalken zijn:

• In het stalontwerp kiezen voor een lichtstraat hoog in de zijgevel direct onder de dakoversteek en over de gehele breedte van de afdeling
• Het plaatsen van de ramen aan de schaduwzijde van de stal
• De dakoversteek verlengen
• Het plaatsen van een groensingel aan de zonzijde van de stal
• Het glas in de ramen vervangen door een materiaal dat infrarood of uv-licht filtert
• Vensters van goed isolerend en/of zonnewerend glas voorzien
• Plaatsen van horizontale lamellen voor de ramen
• Zogenoemde ‘light shelves’ (lichtplanken) aanbrengen aan de binnenzijde van de ramen die het licht richting plafond weerkaatsen en (indirect) de afdeling inbrengen
• Folie aanbrengen op de ramen. Raamfolies met een verschillende UV-doorlaatbaarheid kunnen commercieel worden aangekocht.

Wees je er wel van bewust dat volgens de Europese en Belgische wetgeving aan twee voorwaarden betreffende licht moet worden voldaan: 1) in stallen die werden gebouwd na 1 januari 2003 moeten de lichtdoorlatende openingen in het dak en/of de muren tenminste 3% van de vloeroppervlakte beslaan; en 2) de lichtintensiteit (d.m.v. daglicht en kunstlicht) in de hokken moet tenminste 40 lux bedragen gedurende tenminste 8 uur per dag. De 40 lux moet als een minimumnorm in elk hok worden beschouwd (m.a.w. een hok met een lichtintensiteit van 100 lux compenseert niet voor een ander hok met een lichtintensiteit van 20 lux).

Varkens kunnen afkoelen door op een koude vloer te liggen. De vloer kan gekoeld worden via buizen waarin koud water stroomt of door deze te bevochtigen. Lacterende zeugen liggen het grootste deel van de dag neer, waardoor een koelbed voor hen een effectief systeem is. Bij vleesvarkens kunnen de buizen aan de roostervloer worden verwerkt. Indien de varkens toegang hebben tot een buitenruimte, kan het aanleggen van een poel ook voor afkoeling zorgen.

Behandel de lucht met een warmtepomp met koudemiddel. Deze verlaagt de luchttemperatuur tot het gewenste niveau en wordt standaard gebruikt om huizen en bedrijfsgebouwen te koelen (in de volksmond “airconditioning”). De economische haalbaarheid voor varkensstallen moet nog verder onderzocht worden, aangezien de kosten voor de investering, het gebruik en onderhoud redelijk hoog zijn.

De warmtewisselaars in dit systeem geven warmte af aan de bodem, grondwater of zelfs het waswater van de luchtwasser zodat de binnenkomende stallucht afkoelt. Deze systemen zijn zeer effectief. Het voordeel hierbij is dat de lucht niet extra bevochtigd wordt en dat het ook mogelijk is om de lucht op te warmen tijdens koude perioden.