Bij een hobbyhouder spreken we van een particuliere slachting. Dit is een slachting van een varken waarbij het vlees uitsluitend wordt aangewend voor de behoeften van de eigenaar en zijn gezin. Dit houdt in dat er geen vlees in de handel mag worden gebracht of aan derden mag worden afgestaan¹.

Als hobbyhouder heeft u de keuze om de varkens in een slachthuis te laten slachten of thuis te slachten (onder voorwaarden, zie verder). In beide gevallen moet u zich in uw gemeente éénmalig laten registreren.

• Slachthuis

Indien de particuliere slachting in een slachthuis plaatsvindt moeten deze op het moment van afvoer naar het slachthuis worden geïdentificeerd door middel van een vuurresistent identificatiemiddel². U heeft hierbij de keuze om de varkens te identificeren via een slachtoormerk (momenteel is hiervoor enkel de slachtclip op de markt) of een klophamerstempel. De slachtclips zijn verplicht wanneer je slachtvarkens in het buitenland laat slachten, je slachtvarkens via een verzamelcentrum verhandelt of je slachtvarkens minder dan 70 kg wegen. De klophamerstempel is een identificatiemiddel waarbij de beslagcode onder de vorm van een tatoeage op het varken wordt aangebracht. De klophamerstempel is enkel geldig als het varken naar een binnenlands slachthuis wordt gebracht en is toegestaan bij varkens vanaf 70 kg.

De identificatie gebeurt binnen de 5 dagen vóór de afvoer van uw varkens naar het slachthuis. U kan de oormerken bestellen bij Diergezondheidszorg Vlaanderen (078/05.05.23 of via Veeportaal). Vermeld duidelijk dat het gaat om een oormerk om uw varken(s) te laten slachten. De klophamer is te vinden bij de meeste toeleveranciers van veehouderijproducten.

Bij aankomst van het varken in het slachthuis ontvangt u een aangiftebewijs dat u moet bewaren tot het einde van het jaar volgend op de slachting. Bij een particuliere slachting in het slachthuis wordt een keuring van het varken (levend dier en na het slachten) opgelegd.

• (Verbod op) thuisslachting

De Vlaamse Codex Dierenwelzijn, goedgekeurd door het Vlaams Parlement en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 16 mei 2024, verbiedt thuisslachtingen van varkens in Vlaanderen en Brussel (Artikel 39 - Paragraaf 3)³. In Wallonië is thuisslachting wel nog toegelaten. Er wordt echter een uitzondering gemaakt voor landbouwers of particulieren die in het bezit zijn van een getuigschrift van vakbekwaamheid afgeleverd door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij én over een verdovingsinstrument beschikken. Het getuigschrift van vakbekwaamheid wordt verkregen door een opleiding over het slachten of doden van dieren te volgen en door te slagen voor een onafhankelijk examen. De opleiding wordt verzorgd door een opleidingsinstituut of een andere persoon die aantoonbare expertise heeft in het domein van dierenwelzijn bij het slachten en doden, op basis van een cursus die het Agentschap heeft goedgekeurd. De Vlaamse Regering kan de nadere regels bepalen van het getuigschrift van vakbekwaamheid, de te volgen opleiding over het slachten of doden van dieren, het examen en van het verdovingsinstrument. Het verbod op thuisslachtingen treedt in werking op 1 januari 2025, met uitzondering van diegenen die zich beroepen op de uitzondering (nl. getuigschrift vakbekwaamheid en beschikken over een verdovingsinstrument). Deze personen krijgen tijd tot 1 januari 2026 om het getuigschrift van vakbekwaamheid te halen.

U moet de slachting minimaal 2 dagen voorafgaand aan de thuisslachting in uw gemeente aangeven. Het bekomen slachtbewijs is acht dagen geldig. U zal vervolgens een aangiftebewijs ontvangen dat u tot het eind van het jaar volgend op de slachting moet bewaren. In tegenstelling tot bij een slachting in het slachthuis wordt het varken niet gekeurd.

In de wetgeving is opgenomen dat ervoor moet worden gezorgd dat bij het fixeren, bedwelmen, slachten en doden het dier elke vorm van vermijdbare opwinding, lijden, pijn en verwondingen wordt bespaard. Het is m.a.w. belangrijk dat de persoon die het varken slacht de nodige kennis en vaardigheden bezit om dit doeltreffend uit te voeren. Het proces bestaat uit de volgende stappen: het fixeren van de dieren, bedwelmen (staat van bewusteloosheid), doden en verbloeden van de dieren⁴. Voor het bedwelmen moet een toegestane bedwelmingsmethode worden gebruikt. In de praktijk betekent dit het gebruik van een penschiettoestel. Kopslagbedwelming met behulp van een hamer is verboden.

Meer informatie over thuisslachting vind je terug op de website van het FAVV⁵.

• Transport

Indien u als hobbyhouder niet zelf kan instaan voor het vervoer van uw dieren, moet u een erkend vervoerder inschakelen om uw dieren te vervoeren (bv. naar het slachthuis). Meer informatie vindt u terug in het antwoord op een eerder gestelde vraag.