SLACHT- EN VLEESKWALITEIT
-
“De raskeuze en stressgevoeligheid van de eindbeerlijn bepalen niet alleen in grote mate de technologische (bv. kookrendement van ham) en eetkwaliteit (bv. sappigheid en malsheid) van varkensvlees, maar ook het economische plaatje”, zegt onderzoekster Eline Kowalski aan het einde van haar doctoraatstudie. Zij onderzocht hoe de vleeskwaliteit en eigenschappen voor verwerking van varkensvlees (technologische kwaliteit) kunnen gemeten en verbeterd worden, rekening houdend met het financiële plaatje van varkensproductie én met het recente verbod op chirurgische castratie. Lees hier meer over het onderzoek.
Bovendien werd een gids gepubliceerd met nog meer praktische informatie. -
Weinig verschil in kookham en verse vleeskwaliteit bij geteste zeugenlijnen en piétraintypes. Lees alles in dit artikel (Eline Kowalski, 2020).
-
In welke mate beïnvloedt de voederstrategie de smakelijkheid van varkensvlees? Immunocastraten hoog energetisch voederen in de laatste fase, komt de smakelijkheid van het varkensvlees ten goede. Lees er alles over in dit artikel.
-
Lees het artikel 'Zijn homozygoot stress negatieve eindbeerlijnen de toekomst?' (Eline Kowalski; 2020). Hierin wordt meer uitleg gegeven over het effect van stressgen en type eindbeerlijn op groeiprestaties en vleeskwaliteit.
-
Lees het artikel 'Weinig verschil in kookham- en verse vleeskwaliteit bij geteste zeugenlijnen en Piétraintypes' (Eline Kowalski; 2020). Uit UGent/ILVO-onderzoek blijkt dat je via de geneticakeuze van zowel zeugen als beren de dierprestaties en de karkaskwaliteit van vleesvarkens kan sturen. De voederconversie van de nakomelingen van TN70 (2,20) zeugen was lager ten opzichte van Mira (2,33) en Topigs 20 (2,44) zeugen. Nakomelingen van de Optimal-beren groeiden 70 g/dag meer dan deze van de Premium-beren. Het karkasrendement, het vleespercentage en de MBI waren het meest gunstig bij de TN70-nakomelingen. Tussen de twee Piétraintypes was er geen aantoonbaar verschil. Er waren geen grote verschillen in de kookham- en verse vleeskwaliteit tussen de zeugenlijnen en Piétraintypes. De smaak en het uitzicht van kookham kon niet worden gestuurd door te variëren in de geteste zeugenlijnen. Er waren evenmin verschillen in de smaakscores van het vlees van nakomelingen van Piétrain-eindberen die meer op groei of karkaskwaliteit waren geselecteerd.
-
Lees het artikel 'Belgische Piétrain, Franse Piétrain of Canadese Duroc als eindbeer?' (Eline Kowalski; 2019), waarin het effect van de eindbeerlijn op de groeiprestaties, karkas- en vleeskwaliteit van vleesvarkens wordt bekeken.
- Effect van berenlijn op groeiprestaties en vleeskwaliteit (Eline Kowalski; 2019)
Door beren van diverse genetica in te zetten kunnen we de smakelijkheid van het varkensvlees op de Vlaamse markt verbeteren. De karkaskwaliteit, de belangrijkste basis voor uitbetaling aan de varkenshouders, is het hoogst bij de Belgische Piétrain vergeleken met de Franse Piétrain en de Canadese Duroc. Ook wordt een trend tot een gunstiger voederconversie gerealiseerd. Als varkenshouders een andere eindbeer willen inzetten moeten ze dus een meerprijs kunnen realiseren om de hogere voederkost, het lagere karkasrendement en het lagere mager vleespercentage te compenseren.
- In welke mate beïnvloedt de voederstrategie de smakelijkheid van varkensvlees? (Marijke Aluwé; 2019)
De invloed van hoog- en laag energiegehalte in het voeder tijdens de laatste periode van de afmest op vleeskwaliteit werd geëvalueerd bij immunocastraten en bargen. Vleeskwaliteit werd geëvalueerd op basis van vleeskwaliteitsparameters (pH, dripverlies, kookverlies, scheurkracht, intramusculair vetgehalte), en door een consumenten- en expertenpanel. Consumenten kregen twee maal twee bereide stukjes vlees samen aangeboden: 1) immunocastraten op hoog en op laagenergievoeder en 2) bargen op hoog en op laag energievoeder. Zowel op basis van de metingen als op basis van het experten- en consumentenpanel kon geen verschil aangetoond worden tussen het hoog- en het laagenergievoeder. De bargen scoorden volgens de experten beter dan de immunocastraten op vlak van malsheid, met een hoger intramusculair vetgehalte en lagere scheurkrachtwaarde (maat voor taaiheid). Het waterhoudend vermogen (drip- en kookverlies) was significant beter voor de bargen dan de immunocastraten op laagenergievoeder, wat ook resulteerde in een betere baksmaak van deze bargen op laagenergievoeder. We kunnen dus besluiten dat het energiegehalte in het voeder geen invloed heeft op de smakelijkheid van varkensvlees en dat het vlees van bargen op bepaalde vlakken smakelijker is dan dat van immunocastraten.
Lees het volledige artikel.
- Evolutie van berengeurcomponenten na immunocastratie (Evert Heyrman; 2019)
Hoe evolueren de berengeurcomponenten (androstenon, skatol en indol) na immunocastratie? En in welke mate verschillen de componenten bij immunocastraten van diverse eindbeerlijnen zoals de Belgische Piétrain (BP), de Franse Piétrain (FP) en de Canadese Duroc (CD)?
Biopsies, serum- en nekvetstalen werden verzameld op meerdere tijdstippen vanaf de eerste vaccinatie tot aan slacht. Zoals verwacht daalden de skatol- en androstenongehaltes na de tweede vaccinatie. Bij slacht was er echter een lichte stijging van androstenon in vet wat mogelijks te wijten is aan stress door transport naar het slachthuis, maar verder onderzoek moet dit bevestigen. Skatol daalde eerder gradueel wat aangeeft dat een periode van 3 weken na immunocastratie tot slacht of bv. 3 weken aangepast voeder voor slacht bij intacte beren raadzaam is. De indolgehalten in serum daalden bij de BP, terwijl deze een stijgend verloop kennen bij de FP en de CD. Bij BP en CD had geen enkel van de immunocastraten berengeur. Drie FP vertoonden echter verhoogde androstenon- (1) of skatolgehalten (2) ondanks correcte vaccinatie. Er is geen sterke link in de gehalten tussen de serum- en vetstalen, dus staalname van vet voor berengeuranalyse is een interessante methodiek om de evolutie van berengeur te evalueren. -
In de presentatie 'Naar een betere vleeskwaliteit in de varkenshouderij' (Stefaan De Smet; 2017) worden enkele verbeterpunten inzake de vleeskwaliteit aangehaald. Voorbeelden zijn het verhogen van de smaak, de malsheid en de sappigheid door genetische selectie en het verbeteren van de slachtomstandigheden. De presentatie kwam aan bod tijdens de studienamiddag 'Onderzoeksprioriteiten voor de varkenshouderij' (pdf).
-
Heeft het slachtgewicht een effect op de carbon footprint van varkensvlees? (pdf) (Carolien De Cuyper; 2017): Binnen het onderzoeksproject rond het bedrijfseconomisch optimale slachtgewicht (IWT 120760) wordt onder andere gekeken naar de ecologische duurzaamheid. Er werd op basis van een proef bij ILVO nagegaan in welke mate de carbon footprint evolueert bij een wijzigend slachtgewicht. Op basis van de proefresultaten komt een stijgend slachtgewicht overeen met een hogere carbon footprint per kg vlees. Bargen hebben de hoogste carbon footprint en scoren bijgevolg het slechtst op ecologisch vlak.
-
Strategieën om berengeur in de praktijk te beperken (pdf) (Marijke Aluwé; 2017): Bij gemiddeld 3 tot 5% van de intacte beren in België komt berengeur voor. Berengeur is een onaangename geur die kan ontstaan bij het verhitten van vlees en vet van intacte beren. De componenten androstenon en skatol, en in mindere mate indol die worden opgeslagen in het vetweefsel liggen aan de basis hiervan. Momenteel wordt ingezet op een aantal strategieën, zoals een langere wachttijd in het slachthuis, een aangepast voeder op het einde van de afmest en het gescheiden afmesten om berengeur te beperken. Een langere wachttijd in het slachthuis en het gescheiden afmesten van beren en gelten beïnvloeden de geurscore (door experten) en de aanwezigheid van de berengeurcomponenten (wachttijd in losruimte slachthuis) niet. Het geven van TAINTSTOP (laatste 3 en 2 weken voor slacht) en FIBROFOS (5%) verlaagde de geurscore.Het voederen van TAINTSTOP gedurende de laatste twee of drie weken voor slacht verlaagde het voorkomen van de berengeurcomponenten skatol en indol. In de groep waar twee weken voor slacht TAINTSTOP werd gevoederd verlaagde ook het androstenongehalte.
-
Het artikel ‘Scoren van staartletsel- en huidscores in slachthuis als voorspeller van dierenwelzijn’ (pdf) (2016) beschrijft de voornaamste bevindingen uit Iers onderzoek. In het project werd nagegaan of men door het uitbreiden van de keuring in het slachthuis, zoals het scoren van staartletsels, een beter beeld krijgt van het varkenswelzijn en de –gezondheid op de bedrijven.
-
Uit de presentatie ‘Effect van vaccinatietijdstip op groeiprestaties en vleeskwaliteit van immunocastraten’ en bijhorende tekst (Marijke Aluwé; 2015) blijkt dat door de tweede vaccinatie bij beren toe te dienen op 6 weken voor de slacht (in plaats van 4 weken) een beter slachtrendement wordt gehaald.
Lees het verslag. -
De presentatie ‘Effect van geslacht en immunocastratie op groeiprestaties en vleeskwaliteit van zware vleesvarkens’ en bijhorende tekst (Alice Van den Broeke; 2015) geeft o.a. de groeiprestaties, voederopname, en karkas- en vleeskwaliteit van geïmmunocastreerde beren en gelten weer. Lees het verslag.
-
De presentatie ‘Effect van het MC4R gen op groeiprestaties, karkas- en vleeskwaliteit’ en bijhorende tekst (Alice Van den Broeke; 2015) geeft weer dat de gevonden MC4R merker tegen berengeur perspectief biedt naar de verdere selectie van varkens, zeker omdat de geselecteerde dieren eerder gunstige eigenschappen hebben wat betreft de productieresultaten.
Lees het verslag. -
De presentatie ‘Interactie tussen beer en zeugenlijn op groeiprestaties en karkaskwaliteit’ en bijhorende tekst (Sofie Tanghe; 2015) tonen aan dat de fokwaardeschatting van beren een erg waardevol, maar vaak nog onderbenut hulpmiddel is voor de varkenshouder om een geschikte beer te selecteren voor zijn/haar bedrijf.
Lees het verslag. -
De presentatie ‘Slacht- en vleeskwaliteit in de varkenshouderij’ (Wim Van Moeseke; 2014) geeft een overzicht van de erkende indelingsmethoden en controlewijze van de Vlaamse overheid. Deze presentatie kwam aan bod tijdens de opfrissingscursus ‘Slacht- en vleeskwaliteit in de varkenshouderij’.
-
Bekijk de voordrachten van de studiedag 'Afmesten van intacte beren en immunocastraten':
- Inleiding met situatieschets omschakeling in EU (Isabelle Degezelle - VIVES)
- Optimaliseren van het tijdstip van de tweede vaccinatie bij immunocastratie (Marijke Aluwé - ILVO)
- Impact van aantal voederbakplaatsen op het gedrag van intacte beren (Sander Palmans - PVL Bocholt)
- Drie praktijkproeven: impact van afleidingsmateriaal/schuilmogelijkheden, afleverstrategie (uittoppen, all-in all-out) en al dan niet gescheiden afmesten (Isabelle Degezelle - VIVES)
-
De presentatie ‘Kritische punten in het slachtproces m.b.t. de technische kwaliteit van vers varkensvlees’ (Rony Geers; 2014) geeft een overzicht van de kritische punten zoals transport, lossen, drijven en verdoven met betrekking op de vleeskwaliteit.
-
De hand-outs van de presentatie 'Slachtkwaliteit en genetica' (Marc Vandebroeck; 2011) geven een overzicht van de meettoestellen die worden gebruikt in het slachthuis.
-
In de presentatie 'Sterkte - zwakte vleesexport Duitsland' (Paul Coenen; 2009) komt de Duitse import en export van varkensvlees aan bod.
-
De opfok van intacte beren is één van de mogelijke alternatieven voor de castratie van beerbiggen. Maar bij een klein percentage van de dieren treedt het probleem van berengeur op. Omwille van deze reden wordt gezocht naar methodes die berengeur kunnen detecteren. Dit kwam aan bod tijdens verschillende presentaties:
- 'Vroegtijdige detectie van berengeur' (Karen Bekaert; 2009)
- 'Reductie en detectie van berengeur' (Marijke Aluwé; 2009)
- 'Detectie en valorisatie van vlees met berengeur' (Karen Bekaert; 2009)
- 'Onderzoek naar betrouwbare detectie van berengeur' (Karen Bekaert; 2012): informatie omtrent de (chemische en sensorische) detectiemethoden van berengeur.
- 'Zoötechnische resultaten bij beren, bargen en immunogecastreerde varkens' (Sam Millet; 2009): een overzicht van de zoötechnische resultaten bij bargen, beren en immunocastraten.
Wat is de invloed van 24 uur uitvasten van vleesvarkens op het slachtgewicht?
Differentiatie
-
Het rapport ‘weg met de eenheidsworst? Een verkenning van differentiatie op de Belgisch markt voor varkensvlees’ (Van Buggenhout E. en Vuylsteke A.; januari 2016) beschrijft de mogelijkheden en succesfactoren voor differentiatie van varkensvlees. Een varkenshouder streeft ernaar om een product af te leveren met een hogere meerwaarde op het vlak van kwaliteit en let daarbij voornamelijk op ras, voeder, oorsprong en dierenwelzijn.
Classificatie
-
In de presentatie ‘Classificatie varkenskarkassen’ (Stijn Hellebuyck; 2014) wordt een overzicht gegeven van de verschillende classificatietoestellen.
-
De presentatie ‘Voorstelling resultaten certificeringstesten van de classificatietoestellen in 2011’ (Stijn Hellebuyck; 2014) informeert over de erkenningsprocedure voor nieuwe classificatietoestellen en de herijking van bestaande toestellen. Daarnaast wordt ingegaan op de schattingsfout en de nauwkeurigheid van de toestellen. Tot slot worden de resultaten van certificeringsproeven besproken.
-
De brochure getiteld 'Karkasclassificatie: de indeling van geslachte varkens, volwassen runderen en schapen' (Departement Landbouw en Visserij; 2008) geeft informatie over de indelingsmethoden van geslachte varkens en de controle hierop. Daarnaast is er aandacht voor de erkenningsprocedure voor indelingstoestellen.
- In de herwerkte versie van de brochure 'Evolutie van indelingsmethoden van varkenskarkassen' (Departement Landbouw en Visserij; 2004) wordt ingegaan op de karkasindelingsmethoden vanaf 1935 en de recentere (situatie 2004) indelingsmethoden die worden gebruikt.
-
In de herwerkte versie van de brochure 'Het nut van kennis van karkasclassificatieresultaten voor de varkenshouder' (Departement Landbouw en Visserij; 2004) geeft de varkenshouder inzicht in de slachtkwaliteit van de zeugenlijn, de Piétrainbeer en de vleesvarkens.
-
Op de website van het Departement Landbouw en Visserij is informatie terug te vinden rond de karkasclassificatie bij varkens: indelingsschema’s, -methodes en informatie voor de producenten.
-
Op de website van de Interprofessionele Vereniging voor het Belgisch vlees (I.V.B.) kan de varkenshouder, na het aanvragen van zijn persoonlijke login, de classificatieresultaten van zijn geslachte dieren opvragen.