MEST/MILIEU

Mestverwerking/-bewerking
Vergisting
Emissies (ammoniak, geur en fijn stof)

Mestverwerking/-bewerking

Het Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking stimuleert en ondersteunt de implementatie van een duurzame mestbe- en verwerking in Vlaanderen en een milieukundig verantwoorde afzet van de eind- en nevenproducten. Het VCM treedt hierbij op als facilitator en intermediair tussen overheid en het bedrijfsleven en positioneert zich als aanspreekpunt en kenniscentrum voor de mestbe-/verwerking in Vlaanderen. Als kenniscentrum evalueert VCM op proactieve en objectieve wijze zowel de huidige mestbe-/verwerkingstechnieken als technologische en organisatorische innovaties. VCM is een overlegplatform, kenniscentrum en aanspreekpunt voor alle Vlaamse ketenpartners die betrokken zijn bij mestbe-/verwerking en de valorisatie van nutriënten en grondstoffen uit mest.
De presentatie ’Mestverwerking in Vlaanderen: technieken, stand van zaken en kostprijs’ (Emilie Snauwaert; 2015) verduidelijkt en beschrijft de huidige wetgeving, de mestverwerkingstechnieken en eindproducten, de evolutie van de mestbewerking en -verwerking in Vlaanderen, de export van mest en verwerkte mestproducten, en de nutriëntenrecuperatie uit mest.
De presentatie ’Mestafzet: mogelijkheden en –procedures’ (Dirk Denorme, Peter Anrys en Kristof Merckx; 2015) geeft een inzicht in de mogelijkheden om mest af te zetten en de hierbij te volgen procedures en wetgeving: vervoersregeling, AGR-GPS, burenregeling, grensboerregeling, inscharing, uitrijregeling en opslag van mest.
In Vlaanderen wordt een vijfde van de geproduceerde mest verwerkt. Als de mestproductie toeneemt of de bemestingsnormen strenger worden, zal de vraag naar mestverwerking stijgen. Het rapport 'Vraag naar mestverwerking onder map IV' (Van der Straeten B. en Buysse J.; 2013) levert een bijdrage tot het algemene inzicht omtrent het samenspel tussen het landbouwergedrag, het (mest)beleid en de mestverwerking.
De presentatie 'Het CVBB werkzaam in het kader van MAP 4 en ten dienste van land- en tuinbouw’ (Dirk Cooman; 2012) licht toe wat het Coördinatiecentrum voorlichting en begeleiding duurzame bemesting kan doen voor de land- en tuinbouw.
De startersbrochure ‘Mestbank helpt starters op weg’ (VLM; 2020) informeert startende landbouwers over de regelgeving en de bepalingen van het mestdecreet. Er wordt informatie gegeven over identificatie, aangifteplicht, bemesting van percelen, dieren, vervoer van mest, spuistroom, mestbalans, uitwisseling van gegevens en het mest internet loket.
De brochure ‘Begeleidende maatregelen bij een te hoog nitraatresidu’ (VLM; 2012) maakt de landbouwer wegwijs in de nitraatresidu metingen, de drempelwaarden en de begeleidende maatregelen.
De presentatie 'Mestactua: mestverwerking, vervoer en aangifte' (Sibylle Verplaetse en Veerle Vlassak; 2011) geeft informatie over de aanvoer van mest naar de mestverwerking, burenregeling, analyseverplichting in het kader van derogatie en het E-loket 'mestbanking'.
De brochure 'Code van goede praktijk - verwerking van vloeibare mest' (VCM; 2011) geeft een overzicht van de wettelijke vereisten voor de aanvoer van mest, vergunningen, opslag en gebruik van effluenten. Daarnaast worden praktische tips gegeven.
De presentatie 'Kansen voor de varkenshouderij in het nieuwe mestdecreet' (VLM; 2008) geeft toelichting bij de mestproductie in Vlaanderen, de uitscheidingscijfers voor varkens, de afzet van mest op eigen grond of bij derden en mestverwerking.
De brochure 'Mestverwerking(splicht) garantie voor het voortbestaan van de intensieve veehouderij of een loden reddingsboei?' (Ludwig Lauwers, Veerle Campens en Sonia Lenders; 2003) geeft toelichting bij de effecten op de competitiviteit van de varkenssector, het arbeidsinkomen, de keuze van mestafzet tarieven en mogelijke bijsturingen van de mestverwerkingsplicht.
Het mestdecreet (Vlaamse overheid - Departement Leefmilieu, Natuur en Energie) geeft de gereglementeerde plaatsen, perioden en omstandigheden weer waar meststoffen mogen worden verspreid.
Op de website van VCM (Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking) vindt u informatie over mestbewerking en mestverwerking, mestproducten, technieken, tools en wetgeving hieromtrent.
Hoe kan ik schuimvorming op de mest voorkomen?
Is het mogelijk om voor varkens (of meer specifiek zeugen, beren, biggen en eventueel per gewichtsklasse) een richtwaarde voor het volume/tonnage mest per dier per jaar weer te geven?
Welke oplossingen bestaan er om een dikke korst op drijfmest op te lossen?
Ik ben landbouwer en de laatste jaren hebben wij het moeilijk door de crisis in de sector. Bovendien hebben wij boetes (superheffing) moeten betalen, omdat onze mest niet werd verwerkt in 2005 en 2006. Nu is mijn vraag of degenen die deze boetes op hebben gelegd, dit recht wel hebben aangezien in 2005-2006 nog geen mestverwerking bestond. Daarnaast wordt uitgelegd op basis van welke gegevens de administratieve boete wordt bepaald, indien u te weinig mest verwerkt.

Vergisting

Op 31 januari en 6 februari 2013 werd studienamiddagen georganiseerd rond de implementatie van een vergister op varkensbedrijven. Er werd besloten dat een micro- of pocketvergister nuttig kan zijn, maar niet voor iedereen is weggelegd. Alvorens te investeren in een vergistingsinstallatie dienen eerst alle kosten en baten duidelijk in kaart te worden gebracht. Inagro raadt aan u hierin individueel te laten begeleiden. Vergisting op basis van 100% varkensdrijfmest is momenteel niet mogelijk en afzet voor co-stromen is noodzakelijk.
Lees het verslag.

Emissies (ammoniak, geur en fijn stof)

Volgens onderzoek van ILVO en UGent kan je met ingrepen die niets kosten de geur- en ammoniakemissie uit een gewone varkensstal met roosters verminderen (ILVO, 2020).
Bekijk de geüpdate stallijst met de ammoniakemissiearme stalsystemen (pdf) (Vlaamse overheid, juli 2016).
Informatie over ammoniak-reducerende maatregelen (o.a. algemene info, PAS-lijst en procedure voor opname in de PAS-lijst) vindt u terug op de VLM-website.
Uit onze bevraging bij varkenshouders met ammoniakemissiearme stallen met schuine putwanden bleek dat de praktijktevredenheid wisselend is. In het artikel 'Succesfactoren mestkelders met schuine putwanden' (2015) leest u meer over de aandachtspunten bij de aanleg en het gebruik van een dergelijk systeem.
Het artikel '(Fijn) stof tot nadenken' informeert u over de invloed van fijn stof op de gezondheid van de landbouwer en diens varkens. Daarnaast worden een aantal technieken en maatregelen omschreven die de blootstelling aan fijn stof aanzienlijk kunnen verlagen en wordt het gebruik van een stofmasker toegelicht.
De presentatie ‘’VLAREM-regelgeving: achtergrond, huidige invulling en toekomstige ontwikkeling van de milieuvergunning’ (Chris Colaert; 2015) licht de actuele regelgeving bij milieuvergunningen toe en de toekomstige ontwikkelingen hieromtrent. Bijzondere aandacht werd besteed aan de thema’s geuremissie, ammoniakemissie en diep grondwaterwinning.
De presentatie ’Ammoniak- en andere emissies’ (Eva Brusselman en Suzy Van Gansbeke; 2015) geeft inzicht in de problematiek van ammoniak-, fijn stof- en geuremissies. Het wetgevend kader en de reducerende maatregelen voor ammoniakemissie (o.a. staltechnieken en nageschakelde technieken) komen eveneens aan bod.
De presentatie ’Meest vastgestelde tekortkomingen bij inspecties op luchtwassers: aandachtspunten voor de exploitant en leverancier’ (Marian Renkens; 2015) geeft een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij de aankoop, de dimensionering en de constructie van luchtwassers. De verantwoordelijkheden van de verschillende partijen (exploitant, leverancier of onderhoudsdeskundige) bij de wekelijkse controle van de luchtwasser, de halfjaarlijkse controle van het waswater, en de jaarlijkse controle en onderhoud van de luchtwasser worden toegelicht. De resultaten en knelpunten van rendementsmetingen bij een 40-tal luchtwassers worden besproken.
Tijdens de presentaties ‘De gevaren van mestgassen (pdf)’ en ‘De gevaren van kuilgassen (pdf)’ (brandweerdeskundige/Adviseur gevaarlijke stoffen Jetty Middelkoop; 2014) werd de nadruk gelegd op het nemen van goede veiligheidsmaatregelen. Daarnaast biedt de informatiefolder 'Kiek uut met stront (pdf)', je een leidraad voor het veilig werken in mestopslagen.
Lees het verslag.
In de presentatie 'Code van goede praktijk voor emissiearme stalsystemen in de varkenshouderij'(Suzy Van gansbeke; 2014) worden de belangrijkste aanbevelingen gegeven.
Ter afronding van het demonstratieproject ‘Hoe geuremissies beheersen ’ werden de brochures ‘Hoe geuremissies beheersen’ (2013) en ‘Boeren met buren, communiceren met je buur(t)’ (2013) gepubliceerd. De initiatiefnemers willen hiermee land- en tuinbouwers helpen om een dialoog aan te gaan met hun buur(t) door richtlijnen en bruikbare tips mee te geven. In de brochure vindt u praktijkgetuigenissen van vier land- en tuinbouwers die in dialoog zijn gegaan met hun buren. Op basis van deze getuigenissen werden waardevolle tips geselecteerd om een goede relatie met de buurt te creëren, te behouden of te verbeteren. Uit de brochure blijkt dat niet alleen communiceren, maar ook de manier waarop wordt gecommuniceerd een belangrijke factor is. Tot slot bevat de brochure een interview met twee burenbemiddelaars die hulp kunnen bieden wanneer de communicatie stroef verloopt.
De presentatie ‘Luchtwassers: (werkings)kosten, administratieve verplichtingen en valorisatie van de spui' (Isabelle Vermander, Liesbeth Desmyter en Benny Buyse; 2013) geeft een overzicht van de factoren die een invloed hebben op de kostprijs/werkingskost van een luchtwasser. De eisen die vanuit VLAREM worden opgelegd, worden opgesomd.
Lees het verslag.
Bij het toekennen van een milieuvergunning wordt soms in de bijzondere voorwaarden vermeld dat u ‘binnen een bepaalde tijdspanne na de ingebruikname van de luchtwasser, een rendementsmeting moet laten uitvoeren’. Informatie hierover vindt u terug in de presentatie ‘Verplichte rendementsmetingen luchtwassers: let op de bijzondere voorwaarden in uw milieuvergunning’ (Suzy Van Gansbeke; 2013).
Lees het verslag.
De presentatie ‘Arbeidsveiligheid, emissies en reductiestrategieën’ (Nele Van Ransbeeck; 2013) belicht de problematiek rond emissies van ammoniak, fijn stof en broeikasgassen. De metingen van concentraties in de stal, emissies en inschattingen van het arbeidsrisico worden besproken. Enkele reductiemaatregelen (persoonlijke bescherming, brongericht of end-of-pipe) worden toegelicht.
Lees het verslag.
De presentatie ‘Invloed van stof, ammoniak en koolstofdioxide op de gezondheid en productie van varkens’ (Annelies Michiels; 2013) bespreekt de impact van vnl. fijn stof op de productieparameters van varkens.
Lees het verslag.
De presentatie ‘Hoe meet je geur – Emissiekengetallen – Reductietechnieken bestaande stallen’ (Eva Brusselman; 2013) informeert over de meetmethoden voor geurmeting, de geuremissiekengetallen, reductietechnieken voor bestaande stallen.
De presentatie ‘Geur in milieuvergunningen, toelichting case’ (Isabelle Rommens en Annick Van de Walle; 2013) geeft het belang van het aspect geur weer bij het verkrijgen van een milieuvergunning.
Sinds 1 september 2012 is de omzendbrief ‘Milderende maatregelen voor geuremissies die afkomstig zijn van bestaande varkens- en pluimveestallen in Vlaanderen’ van toepassing voor bestaande stallen die in het verleden aanleiding hebben gegeven tot klachten over geurhinder en waarvan op het moment van (her)vergunning wordt geoordeeld dat het bedrijf een onaanvaardbare geurhinder veroorzaakt voor de omwonenden. De omzendbrief bevat A (algemene) en B (bijkomende) economisch haalbare geur reducerende maatregelen.
Voor veel van de opgelegde milderende maatregelen voor geuremissies geldt als uitvoeringsvoorwaarde de opmaak van een standaardprocedure. De toepassing van de standaardprocedure moet in bepaalde gevallen genoteerd en bijgehouden worden in een logboek. De standaardprocedure en het logboek moeten op elk moment ter beschikking gehouden worden van de toezichthouders. Op de ILVO website (onderdeel maatregelen) worden voorbeelden van de verschillende standaardprocedures en logboeken ter beschikking gesteld. In specifieke gevallen en bij akkoord van de vergunningverlenende overheid kan afgeweken worden van deze voorbeelden.
De brochure ‘Milderende maatregelen voor geuremissies die afkomstig zijn van bestaande varkens- en pluimveestallen in Vlaanderen’ (E. Brusselman en P. Demeyer; 2012) geeft een overzicht van het wetenschappelijk onderzoek dat internationaal werd uitgevoerd naar mogelijk milderende maatregelen. De maatregelen kunnen relatief eenvoudig en zonder veel extra kosten toegepast worden in de meeste bestaande stallen.
De presentatie ‘Nieuwe, innovatieve technieken - Analyse werkingskosten luchtwassystemen’ (Tine Degroote en Stijn Bossin; 2013) beschrijft end of pipe (geplaatst na de stal zoals luchtwasser, biobed, vernevelsysteem, verlengde koker en windsingel) en front of pipe technieken (geplaatst in de stal zoals verschillende ammoniakemissiearme stalsystemen, varkenstoilet, maatregelen omzendbrief, mestadditieven en ionisatie) die voor geurreductie kunnen worden gebruikt.
In de presentatie ‘Geuremissies, problematiek en mogelijkheden voor reductie’ (Stijn Bossin; 2012) wordt dieper ingegaan op de reductie van geuremissies met de bestaande reductietechnieken en nieuwigheden om geur te reduceren.
De presentatie ‘Geurreducerende maatregelen in bestaande varkensstallen’ (Eva Brusselman; 2011) lichten het item geurreducerende maatregelen in bestaande varkensstallen toe. De mogelijkheden om geur te reduceren werden a.d.h.v. een literatuurstudie onderzocht.
De presentatie 'Nieuwe publicatielijst ammoniakemissie-arme stalsystemen: gevolgen/ veranderingen voor de varkenssector' (Suzy Van Gansbeke; 2011) licht de algemene bepalingen, maximale emissiefactoren voor AEA stalsystemen en de V-, P-, S- en O-lijst toe.
In de brochure 'Code van goede praktijk voor emissiearme stalsystemen in de varkenshouderij' (Philippe Van Overbeke, Martijn D'Hoop, Nele Van Ransbeek en Peter Demeyer; 2010) wordt informatie gegeven over de ammoniakemissie-problematiek, de werking en het gebruik van ammoniakreducerende systemen (situatie 2010), en de mestafvoer en -opslag. Voor vleesvarkens werd in 2012 het systeem V4.8 (gescheiden afvoer van mest en urine door middel van een mest- en giergoot met mestschraper) toegevoegd.
De brochure 'Wat zweeft er in de lucht? De problematiek van zwevend stof in de Vlaamse land- en tuinbouw' (Veerle Campens; 2010). licht de bronnen en hoeveelheden zwevend stof, de effecten op de gezondheid, de regelgeving en maatregelen die kunnen worden genomen toe.
De presentatie 'Wassers op varkensstallen: Haal er uit wat er in zit' (Annick Goossens; 2009) informeert de varkenshouder over de ammoniakemissiearme stalsystemen, het gebruik van luchtwassers en enkele misverstanden hieromtrent.
Op de website van de Vlaamse Overheid - Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) wordt informatie gegeven over de geurregelgeving. In het onderdeel milieuvergunningendecreet wordt de Vlarem regelgeving toegelicht.
Vemis wil werk maken van kennisopbouw rond luchtemissies in de veehouderij en biedt ook diensten aan via het geurlabo en de adviesdienst.